ALLAH KUL İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA YÜCE ALLAH’IN SALÂTI

Allah Teâlâ imtihan dünyası olan bu hayatta insanın istikamet sahibi olmasını, nefsini tezkiye ederek olgunlaşmasını ve rızasına ulaşmasını istemektedir. Kur’an’da insanların korku, açlık, mal, can ürünlerden eksiltmek gibi farklı konularla edileceği açıklanmakta, imtihanlardan yüz akıyla çıkabilmeleri için gerekli açıklama, teşvik yönlendirmeler de yapılmaktadır. Kur’an canlı, güçlü sıcak bir dil üsluba sahiptir. Bu etkili ile Hz. Peygamber sahabiler görevlerini yaptıkları oranda övülerek takdir edildikleri gerektikçe şekillerde eleştirilmişlerdir. Teâlâ’nın kullarına yönelik zikri, selamı, rızası anlatıldığı Bakara 157. âyette imtihanlarından başarıyla çıkan sahabilere salât, rahmet müjdesi; Ahzâb 43. Allah’ı çok zikir tesbih eden Müslümanlara meleklerin salâtı; 56.âyette İslam’ı tebliğ eden, tüm muhalefet imtihanlara sabreden Peygamber’e salât ettikleri anlatılmakta ona etmeleri teslim olup itaat emredilmektedir. Sözlük tefsirlerde salâtın temel anlamının dua olduğu; Allah’ın salâtının ta’zim, sena, rahmet, mağfiret, tebrîk etmesi; bağışlanmaları istiğfarları övmeleri; mü’minlerin ise dua, övgü, şanını yüceltme destek olma anlamında olduğu açıklanmaktadır. Konuyla ilgili tefsir modern çalışmalardaki yorumlar birlikte değerlendirildiğinde Peygamber’le sınırlı olmadığı, O’nun istediği davranışları olgunluğu sergileyen her Müslüman geçerli olduğu, şekilde kullarını affıyla kuşatmasının, edip övmesinin sahiplenip desteklemesinin anlaşılmaktadır. salâtı Medine’deki zor şartlarda, muhalif düşmanlara rağmen savunan, yaşayan onları sahiplenmesi, etmesi cennet müjdesi açıklanarak has kulları mutluluğu yaşatılırken; düşmanlarına da “Siz kaybettiniz, desteği, merhameti inananlar üzerindedir” buyrularak ilahi rahmetten uzak oldukları anlatılmıştır. Müşrik, Yahudi münafıklarla zorlu mücadelenin yaşandığı Medine’de getirmenin iman, bağlılık muhabbet alâmeti; salâttan kaçınmanın düşmanlığın işareti Tefsirlerdeki izahlardan Allah’ın, sahabenin salâtlarının sadece lafzî durumu değil karşılığı kalpte yaşanan manevi hali anlattığı görülmektedir. Tevbe Sûresi 99. 103. âyetlerde anlatılan Peygamber’in mü’minlere onların kalblerinde mutmainlik, kurbiyet sekîne oluşturduğu rivayet yorumlardan meleklerin, salâtlarıyla aralarındaki canlı ilişkinin beyan edildiği, sahabilerin nail olmalarının ilan edildiği sonraki tarihlerde yaşayacak Müslümanların özel ilişki övgüye ulaşmaya